The Complete Poetry of John Milton (10 page)

   5          
Pacificusque novo felix divesque sedebat

               
In solio, occultique doli securus et hostis:

               
Cum ferus ignifluo regnans Acheronte tyrannus,
²

               
Eumenidum pater, æthereo vagus exul Olympo,

               
Forte per immensum terrarum erraverat orbem,

   10        
Dinumerans sceleris socios, vernasque fideles,

               
Participes regni post funera mœsta futuros;

               
Hic tempestates medio ciet aëre diras,

               
Illic unanimes odium struit inter amicos,

               
Armat et invictas in mutua viscera gentes;

   15        
Regnaque olivifera vertit florentia pace,

               
Et quoscunque videt puræ virtutis amantes,

               
Hos cupit adjicere imperio, fraudumque magister

               
Tentat inaccessum sceleri corrumpere pectus,

               
Insidiasque locat tacitas, cassesque latentes

   20        
Tendit, ut incautos rapiat, ceu Caspia Tigris

               
Insequitur trepidam deserta per avia prædam

               
Nocte sub illuni, et somno nictantibus astris.

               
Talibus infestat populos Summanus
³
et urbes

               
Cinctus cæruleæ fumanti turbine flammæ.

   25        
Jamque fluentisonis albentia rupibus arva

               
Apparent, et terra Deo dilecta marino,

               
Cui nomen dederat quondam Neptunia proles

               
Amphitryoniaden qui non dubitavit atrocem

               
Æquore tranato furiali poscere bello,

   30        
Ante expugnatæ crudelia sæcula Troiæ.
⁴

    
             At simul hanc opibusque et festâ pace beatam

               
Aspicit, et pingues donis Cerealibus agros,

               
Quodque magis doluit, venerantem numina veri

               
Sancta Dei populum, tandem suspiria rupit

   35        
Tartareos ignes et luridum olentia sulphur.

               
Qualia Trinacriâ trux ab Jove clausus in Ætna

               
Efflat tabifico monstrosus ab ore Tiphœus.
⁵

               
Ignescunt oculi, stridetque adamantinus ordo

               
Dentis, ut armorum fragor, ictaque cuspide cupis.

   40        
Atque pererrato solum hoc lacrymabile mundo

               
Inveni, dixit, gens hæc mihi sola rebellis,

               
Contemtrixque jugi, nostrâque potentior arte.

               
Illa tamen, mea si quicquam tentamina possunt,

               
Non feret hoc impune díu, non ibit inulta.

   45        
Hactenus; et piceis liquido natat aëre pennis;

               
Quà volat, adversi præcursant agmine venti,

               
Densantur nubes, et crebra tonitrua fulgent.

    
             Jamque pruinosas velox superaverat alpes,

               
Et tenet Ausoniæ fines; à parte sinistrâ

   50        
Nimbifer Appenninus erat, priscique Sabini,

               
Dextra veneficiis infamis Hetruria, nec non

               
Te furtiva, Tibris, Thetidi
⁶
videt oscula dantem;

               
Hinc Mavortigenæ consistit in arce Quirini.
⁷

               
Reddiderant dubiam jam sera crepuscula lucem,

   55        
Cum circumgreditur totam Tricoronifer urbem,

               
Panificosque Deos portat, scapulisque virorum

               
Evehitur, præeunt summisso poplite reges,

               
Et mendicantum series longissima fratrum;

               
Cereaque in manibus gestant funalia cæci,

   60        
Cimmeriis nati in tenebris, vitamque trahentes.

               
Templa dein multis subeunt lucentia tædis

               
(Vesper erat sacer iste Petro) fremitúsque canentum

               
Sæpe tholos implet vacuos, et inane locorum.

               
Qualiter exululat Bromius, Bromiique caterva,

   65        
Orgia cantantes in Echionio Aracyntho,
⁸

               
Dum tremit attonitus vitreis Asopus in undis,

               
Et procul ipse cavâ responsat rupe Cithæron.

    
             His igitur tandem solenni more peractis,

               
Nox
⁹
senis amplexus Erebi taciturna reliquit,

   70        
Præcipitesque impellit equos stimulante flagello,

               
Captum oculis Typhlonta, Melanchætemque ferocem,

               
Atque Acherontæo prognatam patre Siopen

               
Torpidam, et hirsutis horrentem Phrica capillis.

               
Interea regum domitor, Phlegetontius hæres,

   75        
Ingreditur thalamos (neque enim secretus adulter

               
Producit steriles molli sine pellice noctes);

               
At vix compositos somnus claudebat ocellos,

               
Cum niger umbrarum dominus, rectorque silentum,

               
Prædatorque hominum falsâ sub imagine tectus.

   80        
Astitit, assumptis micuerunt tempora canis,

               
Barba sinus promissa tegit, cineracea longo

               
Syrmate verrit humum vestis, pendetque cucullus

               
Vertice de raso, et ne quicquam desit ad artes,

               
Cannabeo lumbos constrinxit fune salaces,

   85        
Tarda fenestratis figens vestigia calcëis.

               
Talis, uti fama est, vastâ Franciscus
¹⁰
eremo

               
Tetra vagabatur solus per lustra ferarum,

               
Sylvestrique tulit genti pia verba salutis

               
Impius, atque lupos domuit, Lybicosque leones.

  90   
    
         Subdolus at tali Serpens velatus amictu

               
Solvit in has fallax ora execrantia voces;

               
Dormis, nate? Etiamne tuos sopor opprimit artus?

               
Immemor O fidei, pecorumque oblite tuorum,

               
Dum cathedram, venerande, tuam, diademaque triplex

   95        
Ridet Hyperboreo gens barbara nata sub axe,

               
Dumque pharetrati spernunt tua jura Britanni;

               
Surge, age, surge piger, Latius quem Cæsar adorat,

               
Cui reserata patet convexi janua cæli,

               
Turgentes animos, et fastus frange procaces,

   100     
Sacrilegique sciant, tua quid maledictio possit,

               
Et quid Apostolicæ possit custodia clavis;

               
Et memor Hesperiæ disjectam ulciscere classem,

               
Mersaque Iberorum lato vexilla profundo,

               
Sanctorumque cruci tot corpora fixa probrosæ,

   105     
Thermodoontéa nuper regnante puella.
¹¹

               
At tu si tenero mavis torpescere lecto

               
Crescentesque negas hosti contundere vires,

               
Tyrrhenum implebit numeroso milite Pontum,

               
Signaque Aventino
¹²
ponet fulgentia colle:

   110     
Relliquias veterum franget, flammisque cremabit,

               
Sacraque calcabit pedibus tua colla profanis,

               
Cujus gaudebant soleïs dare basia reges.

               
Nec tamen hunc bellis et aperto Marte lacesses,

               
Irritus ille labor, tu callidus utere fraude,

   115     
Quælibet hæreticis disponere retia fas est;

               
Jamque ad consilium extremis rex magnus ab oris

               
Patricios vocat, et procerum de stirpe creatos,

               
Grandævosque patres trabeâ, canisque verendos;

               
Hos tu membratim poteris conspergere in auras,

   120     
Atque dare in cineres, nitrati pulveris igne

               
Ædibus injecto, quà convenere, sub imis.

               
Prontinus ipse igitur quoscumque habet Anglia fidos

               
Propositi, factique mone, quisquámne tuorum

               
Audebit summi non jussa facessere Papæ?

   125     
Perculsosque metu subito, casúmque stupentes

               
Invadat vel Gallus atrox, vel sævus Iberus.

               
Sæcula sic illic tandem Mariana
¹³
redibunt,

               
Tuque in belligeros iterum dominaberis Anglos.

               
Et nequid timeas, divos divasque secundas

   130     
Accipe, quotque tuis celebrantur numina fastis.

               
Dixit et adscitos ponens malefidus amictus

               
Fugit ad infandam, regnum illætabile, Lethen.

           
      
       Jam rosea Eoas pandens Tithonia portas

               
Vestit inauratas redeunti lumine terras;

   135     
Mæstaque adhuc nigri deplorans funera nati
¹⁴

               
Irrigat ambrosiis montana cacumina guttis;

               
Cum somnos pepulit stellatæ janitor
¹⁵
aulæ

               
Nocturnos visus, et somnia grata revolvens.

           
      
       Est locus æternâ septus caligine noctis

   140     
Vasta ruinosi quondam fundamina tecti,

               
Nunc torvi spelunca Phoni, Prodotæque bilinguis

               
Effera quos uno peperit Discordia partu.

               
Hic inter cæmenta jacent præruptaque saxa,

               
Ossa inhumata virûm, et trajecta cadavera ferro;

   145     
Hic Dolus intortis semper sedet ater ocellis,

               
Jurgiaque, et stimulis armata Calumnia fauces,

               
Et Furor, atque viæ moriendi mille videntur

               
Et Timor, exanguisque locum circumvolat Horror,

               
Perpetuosque leves per muta silentia Manes

   150     
Exululant, tellus et sanguine conscia stagnat.

               
Ipsi etiam pavidi latitant penetralibus antri

               
Et Phonos, et Prodotes, nulloque sequente per antrum,

               
Antrum horrens, scopulosum, atrum feralibus umbris.

               
Diffugiunt sontes, et retrò lumina vortunt;

   155     
Hos pugiles Romæ per sæcula longa fideles

               
Evocat antistes Babylonius,
¹⁶
atque ita fatur.

               
Finibus occiduis circumfusum incolit æquor

               
Gens exosa mihi, prudens natura negavit

               
Indignam penitùs nostro conjungere mundo;